Katoenoogst aan de Nijldelta bestaat al sinds het Oude Egypte, een beschaving die rond 3300 v.Chr. is ontstaan langs de Nijl. Naast schrijvers en reliëfsculpturen evenals hiëroglifische symbolen bevestigen vooral gevonden katoenzaden dat katoenteelt daadwerkelijk plaatsvond in deze periode. ‍Deze ontdekking is in de jaren ’60 van de vorige eeuw gedaan door archeologen, die millennia-oude katoenzaden opgroeven afkomstig uit Nubia. Deze streek ligt langs de Nijlrivier en omvat het gebied tussen Aswan in het zuiden van Egypte en Khartoem in centraal Soedan.

De gevonden zaden waren opmerkelijk goed bewaard gebleven gezien hun leeftijd en bevatten nauwelijks bacteriën dankzij de extreem droge omstandigheden op de locatie. De archeologen analyseerden de katoenzaadmonsters, die zij identificeren als Gossypium Herbaceum, en kwamen tot een belangrijke conclusie: De inheemse Afrikaanse katoenplantage werd regionaal opgebouwd, echter hadden de Egyptische katoenboeren in het Oude Egypte te kampen met droogtes. Ook toonden de resultaten aan dat het genoom van de katoenzaden een significante genetische reorganisatie heeft ondervonden, door de oude en de moderne variëteit met elkaar te vergelijken, waarschijnlijk als natuurlijke reactie op de droogtes.

Het is duidelijk, katoenplantage bestaat al sinds het Oude Egypte. Echter was het inheemse Egyptische katoen uit de Oudheid nog niet van dezelfde uitmuntende kwaliteit als het moderne, beroemde Egyptische katoen dat we hedendaags kennen. In de volgende alinea leggen we de opkomst uit van het moderne Egyptische katoen.

De moderne katoenteelt in Egypte is nog maar ‘kort’ geleden in het leven geroepen. Vroeg in de 19e eeuw ontdekte een Franse ondernemer genaamd Jumel een aantal verwaarloosde katoenplanten die wegkwijnden in een prachtige tuin in Caïro en zag daardoor een kans. Hij nam een risico, experimenteerde nabij de Nijldelta met kleinschalige oogst en creëerde sterke katoen met bijzonder lange vezels. Vervolgens overtuigde Jumel het Egyptische staatshoofd Muhammad Ali om een stuk katoen te inspecteren dat hij zelf ‘Maho’ had genoemd. De heerser van Egypte werd overweldigd door het eindresultaat en al snel bloeide de katoenindustrie op, verspreid over de hele Nijldelta.

Muhammad Ali domineerde de katoenhandel en begon zijn gewassen jaarlijks voor een vaste prijs te verkopen. Dit geschenk gaf een enorme impuls aan de Egyptische economie en wekte ook belangstelling van Europa. Ali bleef de industrie domineren en ontwikkelde Egypte tot een katoenkolonie die verbonden was met de textielindustrie in Europa. Dit bracht enorme winsten met zich mee voor Egypte.

Jumel werd geëerd door het Egyptische katoen naar hem te vernoemen: Jumel-katoen. Nadat Muhammad Ali overleed, gebruikten de volgende generatie staatshoofden het katoensucces en begon zo leningen te krijgen van enkele banken in Europa: deze wilden de productie van katoen moderniseren om de export te vergroten. Deze leningen hadden hoge rentetarieven maar vanwege de vaste hoeveelheid katoen die standaard geproduceerd werd, kon Egypte zich de schuld veroorloven. Dit bracht een revolutie teweeg die Egypte omvormde tot een modern land dat wereldberoemd werd door de kwalitatief hoogstaande katoenoogst.

De export van Egyptische katoen werd alleen maar groter, toen de Amerikaanse katoen-exporthandel wegviel in tijden van de Amerikaanse burgeroorlog (destijds de grootste katoenhandel ter wereld). Vooral vanuit Europa werd Egyptische katoen geïmporteerd en de prijzen stegen over de hele wereldmarkt. Hierdoor werd de sterke reputatie van Egyptische katoen bewezen en veiliggesteld.

Het Suezkanaal is een waterweg op zeeniveau in Egypte, die de Middellandse Zee via de Isthmus van Suez met de Rode Zee verbindt. Het kanaal is gebouwd tussen 1859 en 1869 en werd officieel geopend op 17 november 1869. Het Suezkanaal heeft misschien vele jaren in beslag genomen om te bouwen, maar de impact ervan was revolutionair. Schepen konden zo veel sneller het Egyptische vasteland bereiken en verlaten, waardoor Egyptische katoen naast Europa over zeeën en oceanen de rest van de wereld veroverde.

Overstromingen van de Nijlrivier zorgt ervoor dat vruchtbare slib wordt achtergelaten rond de oevers, maar te veel overstromingen veroorzaakt ook dat deze vruchtbare gronden juist onder water komen te staan. Met de bouw van de spectaculaire Aswandam (hedendaags Low Aswan Dam genoemd), geïnitieerd door Ismail, de kleinzoon van Mohammed Ali, werden de jaarlijkse overstromingen van de rivier de Nijl eindelijk onder controle gebracht. Deze stuwdam werd voltooid in 1902 en werd ondersteund door de High Aswan Dam, gebouwd tussen 1960 en 1970. Dankzij extra vruchtbare gronden, die zonder de dam onder water zouden staan, kon Egyptische katoen op een nog groter oppervlak en in nog grotere hoeveelheden worden gekweekt.

Het succes van Egyptische katoen heeft de laatste decennia helaas ook vervuiling in de markt opgeleverd. Door de bijzonder hoge kwaliteit van het Egyptische katoen wordt de grondsoort terecht beschouwd als het populairste katoen ter wereld. Daarom heeft de naam “Egyptian cotton” op zichzelf al een hoge financiële merkwaarde. Veel retailers bestempelen hun producten hierdoor onterecht als “Egyptische katoen”. Merken misbruiken als het ware deze benaming als marketingtrucje, waardoor consumenten bedrogen worden met teleurstellende neppe katoenvarianten van waarschijnlijk lage kwaliteit. Dit is een trend die de laatste 20 jaar een nare intrede op de globale katoenmarkt heeft gemaakt. De laatste eeuwen lag de focus vooral op het wereldwijd ontdekken van de magische kracht van Egyptische katoen, hedendaags dient deze unieke katoensoort vooral te worden beschermd tegen oplichters.

In 2005 werd gelukkig een gloednieuw handelsmerk geïntroduceerd om consumenten te helpen het echte, authentieke Egyptische katoen te onderscheiden van alle slechte, verkeerd gelabelde imitaties. Deze vereniging zonder winstoogmerk, genaamd Cotton Egypt Association (CEA), werd opgericht door het Egyptische ministerie van Industrie en Buitenlandse Handel om de handel van Egyptische katoen te controleren en beschermen op echtheid. Fabrikanten en leveranciers worden door het keurmerk geaccrediteerd, mits het katoen aan alle eisen voldoet. Hieronder de belangrijkste:

- 100% geoogst door een geaccrediteerde katoenboer in Egypte, aan de vruchtbare Nijldelta;
- Volgens speciale productieprocessen tot stand gebracht, om de kwaliteit en duurzaamheid te optimaliseren. Bijvoorbeeld: met de hand geplukt, handmatige kwaliteitscontrole per katoenpluk;
- Volgens maatschappelijke verantwoorde richtlijnen geproduceerd, dus gunstige, gezonde werkomstandigheden, geen dwang- of kinderarbeid, geen dierenproeven, geen gebruik van giftige pesticiden of andere chemische stoffen, geen onnodige schade aan de natuur;
- Het katoen is van oprechte, superieure kwaliteit, te herkennen door de bijzonder lange en sterke vezels. Dit wordt door CEA via een DNA-test gecontroleerd;
- Het katoen bevat geen toegevoegde blend.

Het CEA houdt de markt dus goed in de gaten en doet er alles aan om de Egyptische katoenen markt te beschermen. Zo kwamen ze tot de conclusie dat ongeveer 90% van de wereldwijde voorraad Egyptisch katoen nep is. En laat 𝙲𝚘𝚌𝚘𝚗𝚞𝚝 𝙳𝚛𝚎𝚊𝚖𝚜 nou net onder die 10% vallen, een online beddengoed boutique die enkel en alleen gecertificeerde Egyptische katoen aanbiedt van een geaccrediteerde leverancier in Portugal. Trots zijn wij, maar vooral ook dankbaar voor het werk van CEA, dat veel voor de wereldwijde industrie betekent. Het is schrikwekkend hoe textielaanbieders, zelfs grote ketens als Walmart, de consument oplichten en de vraag is hoeveel ‘Egyptische katoen’ aanbieders om ons heen daadwerkelijk de waarheid spreken. Heb je Egyptische katoen in je kast liggen? Kans dat deze stof ergens in China is gemaakt en de katoenvezels toch niet zo lang zijn en niet de kwaliteit garandeert die je beloofd werd.